Το σαγράδο ίσως αποτελεί μια από τσι πιο συναρπαστικές ιστορίες τση κορφιάτικης παράδοσης. Μια σκοτεινή ιστορία, όπου τα σύνορα μεταξύ φαντασίας και πραγματικότητας έχουν χαθεί, αφήνοντας τις εικασίες να κινούνται ελεύθερες.
Το σαγράδο λοιπόν, είναι ένας υπόγειος, στενός, στοώδης χώρος που οι αχτίδες του ήγιου δύσκολα τον γλέπουν. Είναι χτισμένος με μεγάλες πέτρες και έχει μια και μοναδική είσοδο που κάποτε κλεινόταν ερμητικά με διπλή πόρτα.
Συνήθως βρίσκεται στα υπόγεια αρχοντικών ή μέσα στον κυρίως περίβολο τους ως ξεχωριστό κτίσμα, ενίοτε με μια καλοδουλεμένη αψιδωτή είσοδο. Στην τελευταία περίπτωση ανήκει το σαγράδο του αρχοντικού του Σορδίνα στο Κωθονίκι.
 |
| Η είσοδος του σαγράδου στ' αρχοντικό του Ριβέλλη (φωτό Γ. Δημουλάς). |
Εχτός απ' αυτό, η ύπαρξή του έχει επιβεβαιωθεί στο αρχοντικό του Ανδρουτσέλη, του Ριβέλλη και πιθανόν κάποια άλλα. Να σημειωθεί πως, καταχρηστικά, ως σαγράδο ενίοτε καλείται και όλο το χτίσμα τ' αρχοντικού.
Όσον αφορά την ετυμολογία της, η λέξη πιθανόν έχει ως ρίζα τη λατινική λέξη sacrum, τουτέστιν ιερό
Φέρει στενή σύνδεση με το θρύλο περί ενός θεσμού που λέγεται ότι τέθηκε από τσου Βενετσιάνους στα χρόνια που έκαναν κουμάντο στο νησί. Σύμφωνα με αυτόν τον υποτιθέμενο θεσμό, οι παράνομοι και φυγόδικοι, όταν τσου παίρνανε στο κυνήγι οι αρχές, είχαν το δικαίωμα να καταφύγουν στο αρχοντικό ενός κόντε και να αναζητήσουν άσυλο εκεί.
Αρκούσε μόνο να αγγίξουν το μπατιτούρο (ρόπτρο) τσ’ αυλόπορτας του περιτοιχισμένου αρχοντικού και η καταδίωξη έπαυε. Βέβαια και πάλι δεν την έβγαζαν καθαρή διότι η απόδοση τση δικαιοσύνης και η τιμωρία περνούσαν πλέον στην κρίση και δικαιοδοσία του κόντε.
Αυτοί που είχαν διαπράξει μικροαδικήματα συνέχιζαν την υπόλοιπη ζωή τους ως δούλοι του ενώ οι εγκληματίες κλεινόταν στο σαγράδο όπου και πέθαιναν. Έτσι καθάριζε ο τόπος από τσου κακοποιούς και οι ποπολάροι σκιαζόντουσαν και καθότανε στα αυγά τους.
Φημολογείται όμως ότι κάποιοι αρχόντοι, καταχραζόμενοι αυτήν την δικαιοδοσία που είχαν, θανάτωναν και αθώους για να πραγματοποιήσουν τους ανίερους στόχους τους.
 |
| Είσοδος του αρχοντικού του Σορδίνα στο Κωθονίκι. |
Επίσης λένε ότι την άδεια παραχώρησης ασύλου οι Βενετσιάνοι την είχανε χορηγήσει επιλεχτικά σε κάποιους αρχόντους όπως ο Σορδίνας, ο Κουρκουμέλης, ο Ανδρουτσέλης και ο Ριβέλλης.
Με βάση το παραπάνω στόρυ, τα σαγράδα ήταν ουσιαστικά σκοτεινά μπουντρούμια όπου κλείνονταν εγκληματίες ή και αθώοι ανάλογα με τις περιστάσεις και τις ορέξεις των αρχόντων. Έτσι απέχτησαν μια τρομερή φήμη.
Οι χωρικοί τα σκιαότανε ακόμη και ερειπωμένα αφού θεωρούσαν ότι οι ψυχές των αδικοχαμένων τριγυρνούσαν στα ερείπια των αρχοντικών και των σαγράδων. Απ’ την άλλη, μια πιο ψύχραιμη άποψη τα θέλει ανέκαθεν κάβες ωρίμανσης κρασιού ή αποθηκευτικούς χώρους.
Άλλη γνώμη τα θέλει κατακόμβες - οικογενειακούς τάφους των ευγενών. Έτσι μπορεί να δικαιολογηθεί και η εύρεση ανθρώπινων σκελετών μέσα σε σαγράδα, στο παρελθόν, σύμφωνα με κάποιες αναφορές που επικαλούνται αξιόπιστες πηγές.
Κάποιο σχετικό περιστατικό λέγεται ότι συνέβη επί κατοχής. Οι Γερμανοί διέταξαν ένα γέρο να ανοίξει την σφραγισμένη, από χρόνια, είσοδο ενός σαγράδου μέσα στο οποίο βρέθηκαν ανθρώπινοι σκελετοί.
Και πάλι βέβαια δεν μπορεί να αποκλειστεί το ενδεχόμενο τα κόκκαλα να ανήκαν σε φυλακισμένους. Τελικά πολλά μπορούν να ειπωθούν για τα σαγράδα μα τίποτις δεν είναι σίγουρο, πέραν της ύπαρξης τους.
Post A Comment: