Ο Κερκυραίος λόγιος και ευεργέτης Θωμάς Φλαγγίνης υπήρξε κορυφαία μορφή του ελληνισμού και εξέχουσα προσωπικότητα της ελληνικής κοινότητας της Βενετίας. Θεωρείται απο τους σημαντικότερους προστάτες της Εθνικής πνευματικής κληρονομιάς.
Διέπρεψε ως ρήτορας, πλούτισε, και κληροδότησε την περιουσία του προς ίδρυση της Φλαγγινείου Σχολής (ή Ελληνομουσείο Φλαγγίνη ή Φλαγγιανόν Φροντιστήριον) που ονομάστηκε έτσι προς τιμή του.
Γεννήθηκε το 1579 στην Κέρκυρα και ήταν γιος του Κερκυραίου Απόστολου Θωμά και της Μαρίας Φλαγγίνη απο την Κύπρο, κόρη του Βικέντιου Φλαγγίν, ο οποίος είχε άλλα δύο παιδιά, την Αννεζίνα και τον Βενέδικτο, ιατρό που είχε αποκτήσει μεγάλη φήμη στη Βενετία.
Ο πατέρας του Θωμά Φλαγγίνη, ο οποίος κατείχε μια σημαντική θέση στην ελληνική κοινότητα της Βενετίας, πέθανε πολύ νέος και τον μικρό Θωμά μεγάλωσε η μητέρα του και ο θείος του Βενέδικτος. Αυτός ήταν και ο λόγος που ο Θωμάς υιοθέτησε το επώνυμο Φλαγγίνη, όπως άλλωστε δηλώνει και ο ίδιος στην πρώτη του διαθήκη, την οποία συνέταξε το 1611.
Με καλούσαν και με ονόμαζαν με το επίθετο Φλαγγίνη, όπως σημειώνει, αν και δεν ήταν το επίθετο της οικογένειας του πατέρα μου, γιατί με ανάθρεψαν η μητέρα και ο θείος μου Βενέδικτος Φλαγγίνης.
Αναγορεύτηκε διδάκτωρ του Κανονικού και του Αστικού δικαίου (Juris Utriusque). Επέστρεψε στην Βενετία, και μετά τον θάνατο του προστάτη του επιδόθηκε στην άσκηση του δικηγορικού επαγγέλματος και το 1605 έγινε δικηγόρος του Δημοσίου.
Νυμφεύθηκε σε πρώτο γάμο την Παγώνα, κόρη του Ζώτου Τζιγαρά, από τα Ιωάννινα, η οποία πέθανε πολύ νέα το 1612, πάνω στη γέννα, και ετάφη στον Άγιο Γεώργιο των Ελλήνων.
Από τη σύζυγό του, Παγώνα, ο Θωμάς Φλαγγίνης κληρονόμησε τις αλυκές που είχε στην πόλη Καποδίστρια.
Εκτός από το επάγγελμα του δικηγόρου, ο Φλαγγίνης είχε αναπτύξει και εμπορική δραστηριότητα στη Σμύρνη και στην Κύπρο, γι’ αυτό και είχε αποκτήσει οικονομική ευρωστία. Επίσης είχε διατελέσει δύο φορές πρόεδρος της ελληνικής Αδελφότητας Βενετίας, το 1623 και το 1642.
Το 1622 ο Θωμάς Φλαγγίνης θα τελέσει νέο γάμο με την κυπριακής καταγωγής Μαρία Γονέμη της οποίας ο πατέρας, Βερνάρδος, διετέλεσε πρόεδρος της ελληνικής Αδελφότητας της Βενετίας. Με τη Μαρία θα αποκτήσει μια μοναχοκόρη, τη Μαριέττα, η οποία το 1640 παντρεύτηκε με τον Βενέδικτο Σουπεράντιο και η οποία απέθανε άτεκνη.
Ο Θωμάς Φλαγγίνης ως οικονομικά εύρωστος αγόρασε κτήματα στην περιοχή της Πάδοβας και σε άλλες περιοχές έξω από τη Βενετία. Στη συνέχεια αγόρασε δύο μέγαρα στη Βενετία, το μέγαρο Ιωάννη Βαπτιστή Contarini και αυτό του Ιωάννη da Ponte, τα οποία επισκεύασε και ενοποίησε και αποτέλεσαν το μεγάλο μέγαρο Φλαγγίνη (grande palazzo Flangini). Για την επισκευή της μίας μόνο κατοικίας από τις δύο, την οποία ουσιαστικά ξαναοικοδόμησε, είχε δαπανήσει πενήντα χιλιάδες δουκάτα.
Απο πολύ νωρίς ο Θωμάς Φλαγγίνης έδειξε έμπρακτα την αγάπη του για την Ελλάδα προσφέροντας σημαντικά ποσά για φιλανθρωπικούς σκοπούς. Μεταξύ άλλων, ίδρυσε ελληνικό νοσοκομείο στη Βενετία, προίκισε πολλά άπορα κορίτσια και εξαγόραζε Έλληνες σκάβους απο τους Τούρκος.
Παρά την ορθόδοξη πίστη του, έγινε δομινικανός μοναχός πριν πεθάνει. Μετά θάνατο πρόσφερε 171.715 δουκάτα για την ίδρυση του Ελληνικού Φροντιστηρίου στην Βενετία, για να εκπαιδεύονται άπορα παιδιά των Ελλήνων ορθόδοξων χριστιανών, και προπαντός από την Κέρκυρα και από την Κύπρο.
Στις 11 Σεπτεμβρίου του έτους 1644, ο Θωμάς Φλαγγίνης, συνέταξε στη Βενετία την τελευταία του διαθήκη, στην οποία τόνιζε ότι ήταν σταθερή και αμετάβλητη η θέλησή του όπως η περιουσία του, την οποία απέκτησε με κόπους και μόχθους, διατεθεί προς άνεση και δόξα της προσφιλεστάτης του πατρίδας και προς ωφέλεια του έθνους του.
Η διαθήκη και οι κωδίκελλοι του Θωμά Φλαγγίνη μαρτυρούν την ευμάρεια και τον πλούτο του αλλά και τις ευεργεσίες του προς το έθνος. Μεταξύ άλλων επιθυμούσε να ενταφιαστεί στον Άγιο Γεώργιο των Ελλήνων και άφηνε πενήντα δουκάτα για ελεημοσύνη στην εκκλησία. Όριζε, επίσης, εάν δεν προλάβαινε να το πράξει εν ζωή, να πραγματοποιηθεί από τη γυναίκα του ώστε από την περιουσία του να δαπανηθούν εκατό έως εκατόν πενήντα δουκάτα για να αγορασθεί χρυσοποίκιλτο ύφασμα για παραπετάσματα (paramenti) πέντε εικόνων και του αναλογίου του ναού.
 |
| Ο Άγιος Γεώργιος των Ελλήνων (κέντρο) και η Φλαγγίνειος Σχολή (αριστερά), Βενετία. |
Άφηνε χρήματα στον αρχιεπίσκοπο και στους ιερείς για να γίνονται παρακλήσεις υπέρ της ψυχής του. Στον εφημέριο του Αγίου Γεωργίου από την Κύπρο παπά Πέτρο Κώστα, που ήταν και πνευματικός του, άφηνε χρήματα για να τελεί λειτουργία κάθε Παρασκευή, για την ψυχή του ιδίου αλλά και για τη μία και για την άλλη σύζυγό του. Μετά τον θάνατο του παπά Πέτρου θα τελούνταν οι πιο πάνω λειτουργίες από τους εκάστοτε εφημέριους εις το διηνεκές.
Άφηνε επίσης χρήματα για να εξαγοραστούν Έλληνες σκλάβοι και για να προικοδοτηθούν άπορες Ελληνίδες καθώς και κληροδοτήματα στο υπηρετικό του προσωπικό. Δεν λησμόνησε βέβαια ούτε τον προσωπικό του οδηγό/γονδολιέρη Bordolo, που τον διακινούσε με την ιδιόκτητή του γόνδολα, στον οποίο άφηνε δέκα δουκάτα και στη θυγατέρα του είκοσι πέντε δουκάτα εάν παντρευόταν ή γινόταν μοναχή.
Ο Φλαγγίνης κληροδοτούσε τη γόνδολα στη σύζυγό του με όλα τα εξαρτήματά της ώστε να ζήσει, όπως σημείωνε, ως ευγενής δέσποινα (potra viver da gentildonna). Ευεργετούσε με χρηματικά ποσά και με άλλα αντικείμενα τον ναό του Αγίου Σπυρίδωνα, την Αγία Μαρίνα και τον Άγιο Ιωάννη τον Χρυσόστομο στην Κέρκυρα καθώς και τη μονή του Αγίου Αντωνίου Βροντησίου στην Κρήτη.
 |
| Επιγραφή με τα ονόματα των Ελλήνων ορθόδοξων αρχιεπισκόπων στον πύργο του Αγίου Γεωργίου |
Γενική κληρονόμος του Θωμά Φλαγγίνη ήταν η μοναχοκόρη του Μαριέττα, η οποία δεν άφησε απογόνους. Ενδύματα πολυτελείας, έπιπλα, πολύτιμα αργυρά και χρυσά σκεύη, κοσμήματα, ζωγραφικούς πίνακες και άλλα άφηνε ο Θωμάς Φλαγγίνης σε συγγενείς και φίλους. Δεν πρέπει να παραλείψουμε και τα στοιχεία που μας γνωστοποιούνται από τη διαθήκη του σχετικά με την πλούσια βιβλιοθήκη του, η οποία περιλάμβανε χίλιους διακόσιους τόμους βιβλία και χειρόγραφα.
Η πιο μεγάλη, όμως, προσφορά του Θωμά Φλαγγίνη προς το έθνος και, ιδιαίτερα, στον πνευματικό τομέα ήταν η ίδρυση ελληνικού σχολείου δίπλα στην ορθόδοξη εκκλησία του Αγίου Γεωργίου, με την εντολή να διδάσκονται και να φοιτούν αποκλειστικά Έλληνες υπήκοοι ή όχι της Βενετίας.
Η προτίμησή του, τέλος, οι μαθητές κατά πρώτο λόγο να είναι Κερκυραίοι και κατά δεύτερο Κύπριοι και ύστερα από οποιοδήποτε άλλο μέρος, καταδεικνύει την προσήλωση του ευπατρίδη και εθνικού ευεργέτη στις ιδιαίτερες πατρίδες των γεννητόρων του, Κέρκυρα και μεγαλόνησο Κύπρο.
Η άδεια για την ίδρυση της Φλαγγινείου Σχολής δόθηκε το 1662 και η λειτουργία της ξεκίνησε το 1665. Στη σχολή δίδαξαν και φοίτησαν πολλοί διαπρεπείς λόγιοι. Σύμφωνα με τον αρχικό κανονισμό, εισήχθηκαν 12 μαθητές, ενώ τέσσερα χρόνια αργότερα, η χωρητικότητά του αυξήθηκε κατά δύο θέσεις, με κληροδότημα του Κυπρίου Βερνάρδου Σάκρη.
Οι υποτροφίες προορίζονταν για Ελληνόπουλα από την Κέρκυρα ηλικίας 12-16 ετών για σπουδές εξαετούς διάρκειας. Προαπαιτούμενη ήταν η καλή γνώση της ελληνικής και της λατινικής γλώσσας και τα μαθήματα που διδάσκονταν ήταν γραμματική, «ανθρωπιστικά γράμματα», ρητορική, φιλοσοφία και λογική. Στη συνέχεια προστέθηκαν στο πρόγραμμα η θεολογία και αργότερα (περίπου το 1750) μαθηματικά και γεωγραφία.
Μετά την αποφοίτησή τους οι μαθητές είχαν τη δυνατότητα να συνεχίσουν τις σπουδές τους στο Πανεπιστήμιο της Πάντοβα. Η λειτουργία του έπαψε όταν εξαιτίας έριδας στην μικρή Ελληνική κοινότητα της Βενετίας υπέθαλψε κίνδυνος επέμβασης της ιταλικής κυβέρνησης.
Η σχολή περιέπεσε σε μαρασμό από το 1850 και μετά. Οι διδάσκαλοι δεν ήταν πλέον ικανοί και η συρροή μαθητών διακόπηκε, ώσπου η σχολή έπαψε να λειτουργεί.
Στα γραφεία της κοινότητας στον περίβολο του ναού Αγίου Γεωργίου βρίσκεται η βιβλιοθήκη της σχολής.
Ο Θωμάς Φλαγγίνης απεβίωσε στη Βενετία το 1648. Θεωρείται απο τους σημαντικότερους προστάτες της Ελληνικής Εθνικής πνευματικής κληρονομιάς.
Αντλήθηκαν πληροφορίες απο:
Κωνσταντίνος Σάθας - Νεοελληνική Φιλολογία: Βιογραφία των εν τοις γράμμασι διαλαμψάντων Ελλήνων, από της καταλύσεως της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας μέχρι της Ελληνικής εθνεγερσίας (1453-1821) | wikipedia | parathyro-politis | wikipedia
Post A Comment: